یخ خشک شکل جامد کربن دی‌اکسید است و علتی که آن را به این نام می‌خوانند این است که همچون یخ، سرد است اما از خود هیچ رطوبتی بر جای نمی‌گذارد. این ماده ذوب نمی‌شود بلکه تصعید شده یعنی با افزایش دما از فاز جامد مستقیما به فاز بخار می‌رود. در اثر این پدیده دود سفیدی ایجاد میشود که برای شبیه سازی مه یا دود در فیلم سازی از آن استفاده میشود. این ماده معمولاً به عنوان عامل سردکننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در انگلستان ، CO₂ در یخ خشک از منابع بازیافتی است و به همین دلیل هیچ سهمی در گرم شدن کره زمین ندارد.
یخ خشک چگونه تهیه می شود؟
گاز کربن دی اکسید با فشرده سازی و خنک کردن ، تحت فشار 60بار در دمای اتاق، مایع می شود. کربن دی اکسید مایع ، به مخازن بزرگ نگهدارنده، پمپ می شود. برای شروع تولید یخ خشک، کربن دی اکسید مایع از طریق یک شیر انبساط به محفظه ای از دستگاه یخ خشک با فشار اتمسفریک پمپ می شود. در اثر این تغییر فشار، مایع سریعا به گاز تبدیل شده و با سرعت زیاد منبسط می شود ، و باعث می شود گاز تا نقطه انجماد خود که برابر با منفی 109 درجه فارنهایت است خنک شده و تبدیل به برف کربن دی اکسید شود، سپس برف‌های کربن دی اکسید با قرار گیری تحت فشار بسیار در یک محفظه به بلوک های یخ خشک تبدیل می شوند و قالب های یخ خشک آماده استفاده قرار می گیرد.
چگونه یخ خشک را ذخیره کنیم؟
یخ خشک را در یک ظرف عایق ذخیره کنید . هرچه عایق بهتر باشد ، سرعت تصعید به گاز CO2 کندتر می شود. بهترین ظرف نگهداری یخ خشک جعبه ای از جنس پلی استایرن است.
یخ معمولی یا یخ خشک؟
از مهمترین مزیت های یخ خشک نسبت به یخ معمولی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یخ خشک که از منجمد شدن گاز کربن دی اکسید در دمای منفی78.5 درجه سانتی گراد است و بسیار سردتر از یخ معمولی است. به همین علت سرمای ناشی از یخ خشک بسیار سریع و بالاتر از یخ معمولی است.
- در اثر ذوب شدن این یخ، هیچ نوع مایع و یا اثر خیسی از آن باقی نمی ماند. به عبارت دیگر یخ خشک مستقیما از فاز جامد به فاز گاز می‌رود ، به این معنی که مواد را سرد نگه می دارد اما هرگز آنها را مرطوب نمی کند.
- مدت استفاده از یخ خشک نسبت به یخ معمولی بسیار بیشتر است.
- این یخ باعث تغییر مزه و یا بوی مواد غذایی نمی شود.
- یخ خشک چگالی بالاتری نسبت به یخ حبه ای دارد که باعث شده وزن آن بسیار سبک باشد و حمل و نقل راحت تری داشته باشد.
چگونه با خیال راحت از یخ خشک استفاده کنیم؟
همیشه هنگام دست زدن به یخ خشک از دستکش های محافظ استفاده کنید. یخ خشک به حدی سرد است که پوست دست را می سوزاند ، یا به احتمال زیاد باعث سرمازدگی می شود. با استفاده از یک جفت دستکش می توانید با خیال راحت یخ خشک را بدون آسیب دیدگی استفاده نمایید.
یخ خشک میتواند فضایی سرگرم کننده در جشن ها ایجاد کند ، اما نحوه استفاده از آن بسیار مهم است . در اینجا چند نکته ایمنی برای جلوگیری از استفاده از یخ خشک آورده شده است.
- یخ خشک را در کم ترین زمان ممکن قبل از استفاده خریداری کنید:
این نکته اهمیت ایمنی ندارد و بیشتر به این واقعیت اشاره دارد که یخ خشک به مدت طولانی نمی ماند .24 پوند از یخ خشک به مدت 24 ساعت از جامد به گاز تبدیل میشود . پس بهتر است که فقط چند ساعت از قبل از مهمانی و استفاده از یخ خشک ، آن را خریداری کنید.
- یخ خشک را هرگز به دهان و پوست خود نزدیک نکنید:
یخ خشک در دمای منفی 109.3 درجه فارنهایت می باشد. اگر پوست شما بیش از 10ثانیه با آن در تماس باشد ، دچار سرمازدگی می شود. هنگام استفاده از آن در نوشیدنی ها ،یادآور باشید که لب های خود را به یخ تماس ندهند .
- استفاده از آن در محلی که تهویه مطلوبی دارد:
از آنجایی که یخ خشک تبدیل به گاز می شود، در محیطی که تهویه مناسب دارد از یخ خشک استفاده کنید زیرا اگر تهویه مناسب نباشد باعث کاهش اکسیژن محیط می شود که این خطرناک است.
- پرتاب نکردن بقایای آن به داخل سینک یا سطل آشغال:
دوباره یادآور میشویم که یخ خشک بسیار سرد است و ریختن باقی مانده آن در داخل سینک بعد از مهمانی ها موجب آسیب زدن به سینک و زه کشی آن میشود. همچنین ریختن آن داخل سطل زباله که تهویه مطلوب نداشته باشد، موجب منفجر شدن سطل زباله میگردد . مناسب است در جایی که تهویه مطلوب دارد اجازه بدهید یخ خشک کاملا تصعید شود ، ریختن آب گرم موجب سرعت بخشیدن به آن می شود.
کاربردهای یخ خشک
یخ خشک کاربردهای بسیاری دارد که به شرح زیر میباشد.
- درتمیزکاری صنایع از جمله از بین بردن بقایای مواد مانند جوهر ،روغن ،رنگ و..
- از بین بردن آسیب دود پس از آتش سوزی
- کمک به برداشتن کاشی های کف اتاق ، با ایجاد انبساط و انقباض
- در صنعت حمل و نقل گوشت و مواد غذایی ، برای خنک نگه داشتن محصول
- برای سرعت بخشیدن به خنک کردن بتن و آسفالت
- برای یخ زدن آب در لوله های بی ارزش
- منجمد کردن مواد غذایی و ساخت بستنی
- ایجاد فریزر موقت هنگام قطعی برق
- نگهداری ماهی در تفریحات ماهی گیری
- به دام اندختن پشه ها
- از بین بردن خال و زگیل های پوستی
- ایجاد مه و دود در جشن ها
- نوشیدنی های خنک
- تولید نوشابه
- باردار کردن ابرها
